هیپرپلازی چیست
اصطلاح هایپرپلازی یا هایپرجنسیس به عارضه ای گفته می شود که که تعداد سلول‌های موجود در یک بافت به علت تقسیم شدن سریع و نا منظم افزایش می یابند. در صورت مبتلا شدن به این عارضه، هایپرپلازی تعداد سلول‌ها زیاد می شود اما اندازه‌ی آنها طبیعی است و بزرگ نمی‌شوند. در این شرایط احتمال مبتلا شدن افراد به سرطان تا حدودی افزایش می یابد. این افزایش سلولی ممکن است منجر به بزرگ شدن یک اندام خاص یا بافت سینه شود. عارضه ای خوش خیم است که می تواند قسمت های مختلف بدن مانند سینه ها را تحت تاثیر قرار دهد.
هایپرپلازی سینه و مبتلا شدن به سرطان
تقسیم شدن سریع سلول‌ها به دلیل یک محرک آغاز می‌شود. این محرک می تواند دلایل خاصی داشته باشد و در برنامه‌ی درونی سلول‌ها ثبت می‌شود. از آنجایی که در عارضه هایپرپلازی سرعت تقسیم سلولی بسیار زیاد است، این عارضه می تواند فرد را در معرض سرطان قرار دهد. هایپرپلازی در اندام‌های مختلف بدن ایجاد می‌شود اما دو مورد رایج آن در خانم‌ها، هایپرپلازی رحم و هایپرپلازی سینه است. در این نوشته قصد داریم به معرفی عارضه‌ی هایپرپلازی سینه بپردازیم و ارتباط آن با سرطان پستان را شرح دهیم. با مطالعه این نوشته در مورد این عارضه آگاهی لازم پیدا خواهید کرد.
هیپرپلازی آتیپیک
تغییر در حجم یک اندام می تواند ماهیت فیزیولوژیکی و پاتولوژیک داشته باشد. در مواردی که افزایش تعداد سلول ها با تغییرات ساختاری و مورفولوژیکی آنها همراه نباشد، از یک فرآیند فیزیولوژیکی صحبت می کنند. اگر رشد بافت به دلیل افزایش تعداد سلول هایی که شکل، اندازه و ساختار غیر طبیعی دارند رخ دهد، آنها از هیپرپلازی آتیپیک (پاتولوژیک) صحبت می کنند.
علت ایجاد هایپرپلازی چیست؟
عوامل مختلفی برای به وجود آمدن هایپرپلازی وجود دارد. ممکن است این عارضه به دلیل نیاز بدن به جایگزین کردن یک بافت خاص اتفاق بیفتد (مثلاً بازسازی پوست یک زخم برای تسریع فرایند بهبود)، التهابات مزمن، هورمون‌ها، فاکتورهای رشدی و بیماری‌های بافتی از علل دیگر ایجاد شدن هایپرپلازی هستند.
هیپرپلازی سینه در موارد زیر مفید خواهد بود:
بعضی از انواع هایپرپلازی برای بدن لازم هستند، مثلاً همان‌طور که سلول‌های پوستی به شکل روزانه از لایه‌ی اپیدرم جدا می‌شوند، سلول‌های جدید باید به سرعت جایگزین آنها شوند. علاوه بر این، در دوران بارداری نیاز است در سلول‌های بافت‌های سینه‌ی خانم‌ها هایپرپلازی اتفاق بیفتد تا غدد شیری بتوانند خود را برای شیردهی آماده کنند. در ورزشکاران نیز ممکن است با فرایند هایپرپلازی تعداد سلول‌های ماهیچه‌ای برای افزایش قدرت فرد زیاد شوند.
نشانه‌های هایپرپلازی سینه
در بیشتر اوقات هایپرپلازی نشانه‌ی ویژه‌ای ندارد و در طی آزمایش‌های تصویربرداری پزشکی، وجود آن مشخص می‌شود. اما در صورتی که بافت‌ها به شکل ویژه‌ای رشد کنند، ممکن است اندام درگیر، از نظر فیزیکی ظاهری متفاوت پیدا کند. گرفتگی یا درد در غدد پستانی قبل از شروع قاعدگی و ترشحات از نوک سینه ها می تواند نشانه ی این بیماری باشد. با استفاده از بیوپسی هم نمونه ای از بافت را در زیر میکروسکوپ تشخیص می دهند.
هایپرپلازی پستان
هایپرپلازی سینه، عارضه ای است که بر سلول های سینه تاثیر می گذارد و وضعیت پیش سرطانی است. زمانی کخ سلول های به شکل غیر عادی تقسیم و بافت سینه جمع شوند، هایپرپلازی غیرطبیعی اتفاق می افتد. این نوع از هایپرپلازی خطر ابتلا به سرطان پستان غیرتهاجمی و تهاجمی را افزایش می دهند. در نتیجه بهتر است آزمایشات دوره ای مانند ماموگرافی انجام شود.
روش تشخیص هایپرپلازی چگونه است؟
از آنجایی که هایپرپلازی نشانه‌ی ویژه‌ای ندارد، معمولاً تشخیص آن با یکی از این سه روش امکان‌پذیر است:
خودآزمایی سینه و هایپرپلازی
هایپرپلازی در بیشتر مواقع به شکل تصادفی تشخیص داده می‌شود و فرد از وجود آن آگاه نیست. اما از آنجایی که این عارضه باعث افزایش تقسیم سلول‌های بافت پستان می‌شود، ممکن است طی فرایند خودآزمایی فرد متوجه وجود یک توده در بافت سینه شود. ضروری است که در صورت وجود توده در بافت سینه با پزشک مشورت کنید. پزشک معمولاً در مراحل بعد تصویربرداری‌های پزشکی (ماموگرافی، سونوگرافی و…) را تجویز کرده یا حتی انجام بیوپسی را توصیه می‌کند. انجام خودآزمایی پستان و آشنایی با روش های انجام آن، بسیار مهم و ضروری است.
ماموگرافی و هایپرپلازی
یکی از روش‌های تشخیص هایپرپلازی، انجام تصویربرداری ماموگرافی است. معمولاً این عارضه در عکس‌برداری‌های ماموگرافی دوره‌ای خود را نشان می‌دهد. هایپرپلازی در تصویرهای ماموگرافی به صورت مجموعه‌ای از رسوبات کوچک دیده می‌شود.
بیوپسی و هایپرپلازی
این عارضه علائمی قابل مشاهده ندارد و در بیشتر مواقع به صورت اتفاقی شناسایی می شود. راهکار قطعی و دقیق برای تشخیص هایپرپلازی، انجام بیوپسی و بررسی سلول‌ها در زیر میکروسکوپ است. در فرایند بیوپسی یا نمونه‌برداری، منطقه‌ی موردنظر به شکل موضعی بی‌حس می‌شود، سپس با استفاده از سوزنی نازک، تعدادی از سلول‌ها از بدن فرد خارج شده و به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند. با این روش به طور قطعی می توانند نوع و میزان پیشرفت هایپرپلازی سینه را تعیین کنند. همچنین ممکن است برای تشخیص گذاری دقیق به جراحی بیوپسی نیاز باشد. در این صورت باید طی عمل جراحی سلول‌های موردنظر از بدن بیمار خارج شوند.
هایپرپلازی بیماری بدخیم است یا خوش‌خیم؟
واقعیت این است که هایپرپلازی بیماری بدخیمی به حساب نمی‌آید. سلول‌های ایجاد شده از این عارضه معمولاً در بافت‌ها و اندام‌ها حرکت نمی‌کنند و در همان قسمتی که باعث تولید توده شده‌اند باقی می‌مانند. یکی از ویژگی‌های اصلی سلول‌های ایجادکننده‌ی سرطان این است که آنها در بافت‌ها و اندام‌ها حرکت کرده و هر سلول می‌تواند باعث ایجاد یک توده‌ی جدید شود.
ارتباط هایپرپلازی با سرطان پستان
اگر فرد مبتلا به هایپرپلازی غیرطبیعی و نابهنجار شود، احتمال مبتلا شدن آن ها در آینده به بیماری سرطان پستان شود. به عبارت دیگر خانم‌هایی که درگیر هایپرپلازی غیرطبیعی هستند، خطر ابتلا به سرطان سینه چهار برابر دیگران است. خطر سرطان پستان در خانم‌هایی که دچار هایپرپلازی مجرایی هستند با افرادی که مبتلا به هایپرپلازی لوبولار هستند برابر است. پژوهش‌ها خطر ابتلا به سرطان پستان در سال‌های پس از تشخیص را به این شکل شرح می‌دهند:
- پنج سال پس از تشخیص: امکان دارد حدود هفت درصد خانم‌هایی که مبتلا به هایپرپلازی تشخیص داده شده‌اند، به سرطان پستان دچار شوند. در واقع از بین هر صد خانم مبتلا به عارضه هایپرپلازی، ۷ نفر در ظرف پنج سال پس از تشخیص، به سرطان پستان نیز مبتلا می‌شوند.
- ده سال پس از تشخیص: نرخ ابتلای خانم‌های درگیر هایپرپلازی به سرطان سینه، حدود سیزده درصد می‌شود. یعنی از هر صد خانم که دچار هایپرپلازی هستند، سیزده نفر تا ده سال پس از تشخیص به سرطان سینه نیز مبتلا خواهند شد.
- بیست‌وپنج سال پس از تشخیص: نرخ ابتلا به سرطان سینه در بین خانم‌هایی که دچار هایپرپلازی در نظر گرفته شده‌اند، در بیست‌وپنج سال پس از تشخیص، سی درصد است. این بدان معناست که از هر صد زنی که تشخیص هایپرپلازی سینه می‌گیرند، در بیست‌وپنج سال آینده، سی نفر به سرطان پستان دچار خواهند شد.
بر طبق این اطلاعات، تشخیص هایپرپلازی در سنین پایین‌تر (کمتر از ۴۵ سال)، موجب افزایش احتمال تبدیل این بیماری به سرطان پستان خواهد شد. عکس‌برداری‌های منظم و حتی دارودرمانی برای کاهش احتمال ایجاد شدن سرطان برای این افراد در نظر گرفته می‌شود.
هیپرپلازی | هایپرپلازی سینه
درمان هایپرپلازی سینه چگونه انجام می‌شود؟
عارضه هایپرپلازی به تنهایی برای فرد مشکلی به وجود نمی آورد. به همین دلیل درمانی برای آن در نظر گرفته نشده است. به دلیل ارتباط این عارضه با سرطان پستان، اقدامات مختلفی برای کاهش عوارض در نظر گرفته می‌شود. پزشک برای تصمیم‌گیری درباره‌ی بهترین راهکارهای پیشگیری‌کننده از سرطان پستان، معمولاً به سابقه‌ی خانوادگی فرد و عوامل خطر موجود دیگر توجه می‌کند.
قسمتی که درگیر هایپرپلازی شده است، در برخی موارد باید از بدن خارج شود. همچنین انجام دوره‌ای آزمایش ماموگرافی برای افراد برنامه‌ریزی خواهد شد و درباره روش‌های مناسب خودآزمایی توضیحاتی به افراد ارائه می‌شود. بیمار لازم است هرچند وقت یکبار برای معاینه پزشکی به پزشک مراجعه کند. علاوه بر این، ممکن است شیمی‌درمانی برای پیشگیری از ایجاد شدن سرطان پستان تجویز شود. پزشک برای کاهش خطر و عوارض داروهای مختلفی نیز توصیه می‌شوند.
داروهای لازم برای درمان هایپرپلازی
داروهای مناسب برای از بین بردن اثرات منفی هایپرپلازی بر بدن، SERMs خوانده می‌شوند و تاثیر استروژن بر بافت پستان را کاهش می‌دهند. تاموکسیفن (نولوادکس، تاموفن)، برای خانم‌ها در سنین قبل از یائسگی و بعد از یائسگی قابل تجویز است اما رالوکسیفن (اویستا) تنها برای خانم‌هایی که دوره‌ی یائسگی را پشت سر گذاشته‌اند تجویز می‌شود.
پیشگیری از هایپرپلازی
هنوز پژوهش‌ها نتوانسته‌اند به راهکاری قطعی برای پیشگیری از هایپرپلازی دست پیدا کنند. بیشتر تمرکز متخصصان بر روی پیشگیری از ابتلا به سرطان پستان در صورت ایجاد شدن هایپرپلازی است. با این حال، توصیه‌های سلامتی مختلفی می‌تواند خطر ایجاد این عارضه و عوارض مشابه را کاهش دهد. یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌توانیم بدنی سالم تر داشته باشیم، نحوه و سبک زندگی‌مان است.
رژیم غذایی و هایپرپلازی سینه
مدل تغذیه و مواد غذایی که استفاده می‌کنیم، می‌توانند با تقویت دستگاه ایمنی از ما محافظت کنند. ممکن است این مواد غذایی اگر به اشتباه استفاده شوند، مقدمات جهش‌های سلولی و ایجاد مشکلات را فراهم کنند. بنابراین بهتر است حواسمان به رژیم غذایی خود باشد. علاوه بر این، ورزش کردن نیز نقش مهمی در سلامت فرد دارد و از ابتلای فرد به بیماری‌ها جلوگیری کند. نداشتن تحرک کافی می تواند زمینه ساز بسیاری از بیماری ها باشد.
عوارض هیپرپلازی سینه چیست؟
تحقیقات نشان داده است که بیماری هیپرپلازی پستان خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهد. زنانی که به این بیماری مبتلا می شوند و زیر 45 سال سن دارند بیشتر در معرض درگیر شدن به سرطان پستان هستند. همچنین ممکن است باعث قاعدگی نامنظم شود : اغلب با تاخیر در قاعدگی، افزایش درد، کاهش قاعدگی، ضعف بدن، کمردرد، سردی اندام ها، کاهش شکم و بی تفاوتی همراه است.
اگر به پزشک متخصص جراح پستان دسترسی ندارید می توانید از طریق وب اپلیکیشن دایره سلامت سوالات و نتایج آزمایش های خود را برای پزشک فلوشیپ فوق‌تخصص پستان ارسال کنید و از آن ها مشورت بگیرید.
