خودآزمایی پستان: راهکاری موثر برای بررسی سلامت سینه‌ها

                       خودآزمایی سرطان سینه | خودآزمایی سینه

زمان انجام خودآزمایی پستان

مناسب ترین دوره معاینه خودآزمایی پستان با انتخاب یک روز مشخص از هر ماه برای زنان یائسه و هفته بعد از پایان قاعدگی انجام می شود. قبل از شروع قاعدگی ممکن است به علت عدم توازن هورمونی، سینه‌ها دچار تورم و التهاب شوند، به همین علت تشخیص دادن توده‌ها و تومورهای موجود مشکل‌تر می‌شود. بنابراین بهتر است هر ماه یک‌بار، و بعد از قاعدگی، این آزمایش انجام شود. دقت کنید که هر ماه در روز مشخصی این کار انجام شود حتی اگر پریود نمی شوید تاریخ آن را یادداشت کنید، مثلا اول هر ماه این کار را انجام دهید. ممکن است در ابتدا انجام خودآزمایی پستان به نظر مشکل باشد اما پس از مدتی می‌توانید تغییرات ایجاد شده در بافت را کاملاً تشخیص دهید.

مکان مناسب برای معاینه پستان

• فضایی آرام و بدون مزاحمت
• در یک اتاق روشن
• جلوی یک آینه بزرگ
• در دوش یا حمام
• دراز کشیدن، به عنوان مثال در رختخواب

چگونه خودآزمایی پستان را انجام دهیم؟

 مشاهده بصری سینه ها نیاز به یادگیری روش ها و اصول آن دارد تا بتوان نتیجه درستی را بدست آورد. هنگامی که آگاهانه برای اولین بار سینه های خود را احساس می کنید، ممکن است شوکه شوید زیرا بافت، که از بیرون بسیار صاف است، به نظر می رسد چنگکدار است. برای انجام خودآزمایی سینه باید سه مرحله اصلی را طی کرد که شامل مشاهده جلوی آینه، معاینه سینه در حالت ایستاده و تکرار سینه در حالت دراز کشیدن روی تخت می باشد.

به شکل کلی در سه وضعیت می‌توان فرایند خودآزمایی سینه را انجام داد:

معاینه سینه در آیینه

• بدون پوشیدن لباس جلوی یک آیینه‌ی بزرگ بایستید و بازوهایتان را به حالت راحت کنار بدنتان نگه دارید. به سینه‌هایتان نگاه کنید (اگر عدم تقارن در سینه‌ها وجود دارد، احتمالاً نشان‌دهنده‌ی یک عارضه نیست. در بدن بیشتر خانم‌ها، سینه‌ها اندکی تفاوت اندازه دارند.). به دنبال تغییراتی در بافت پوستی و شکل ظاهری باشید. ممکن است رنگ یک ناحیه تغییر کرده باشد یا فرورفتگی و برآمدگی در سینه ایجاد شده باشد.
• سرپستان‌ها را نیز بررسی کنید تا به یک طرف منحرف نشده باشند.
• دست‌هایتان را روی کمرتان بگذارید و عضله‌های سینه‌هایتان را منقبض کنید. نود درجه بچرخید و از کنار نیز وضعیت سینه‌ها را بررسی کنید.
• به سمت آیینه خم شوید. شانه‌هایتان را بچرخانید. در این حالت نیز بافت سینه را موردبررسی قرار دهید.
• سپس، دست‌هایتان را پشت سرتان بگذارید و از زاویه‌های مختلف به ظاهر سینه‌هایتان دقت کنید. یادتان باشد به بافت زیر سینه نیز نگاه کنید. حتی می‌توانید با دستتان سینه‌هایتان را بالا ببرید تا تمام مناطق در معرض دید قرار بگیرند.
• بررسی کنید که آیا سرپستان‌ها ترشحاتی دارند یا خیر. انگشتتان را بر روی سرپستان بگذارید و آن را فشار دهید تا در صورت ایجاد شدن ترشح، متوجه شوید.

معاینه پستان در حمام

• زمانی که در حال شستن بدنتان هستید، به تغییراتی که در سینه‌هایتان ایجاد شده است نیز توجه کنید و خودآزمایی پستان را انجام دهید. بافت پستان را لمس کرده و به دنبال توده‌های احتمالی باشید. دستتان را روی کمرتان بگذارید و زیر بغل‌ها را نیز لمس کنید.
• هر دو سینه را مورد بررسی قرار دهید. به تغییراتی که ممکن است در قسمت پایین ترقوه‌ها نیز ایجاد شده باشد توجه کنید.
• نوک انگشتانتان را روی تمام بافت سینه بکشید و با کف دست شکل سینه‌ها را بررسی کنید. حرکت دست‌ها باید از زیر سینه به سمت ترقوه‌ها باشد.

خودآزمایی سینه در حالت خوابیده

• به پشت دراز بکشید و یک بالش کوچک یا حوله‌ی تاشده را زیر شانه‌هایتان قرار دهید. یکی از دست‌ها را زیر سرتان بگذارید و با دست دیگر، سینه‌ی مخالف را بررسی کنید. توجه کنید که انگشتانتان باید کنار یکدیگر باشند. استفاده از کرم‌ها می‌تواند حرکت انگشتان روی پوست را تسهیل کند.
• به شکل ذهنی سینه‌هایتان را به دوازده قسمت تقسیم کنید و از اولین بخش به حالت ساعت‌گرد انگشتان را روی سینه‌ها حرکت دهید. زمانی که یک دور کامل دوازده قسمت را بررسی کنید، دستانتان را یک سانتی‌متر به سمت پستان‌ها حرکت داده و دوباره فرایند را تکرار کنید تا در نهایت تمام سینه پوشش داده شود.
• انگشتان را روی سرپستان‌ها نیز فشار دهید. سر پستان باید به آسانی حرکت کند و سفت نباشد.
• این مراحل را برای هر دو سینه انجام دهید
• مهمترین مرحله خودآزمایی پستان، معاینه بستری است. در این مرحله؛ هر سمتی که قرار است معاینه شود، باید یک بالش در پشت در سطح شانه و آن طرف زیر سر قرار گیرد.

مراحل خودآزمایی پستان

سه مرحله‌ی کلی و نکاتی کلیدی برای نحوه انجام صحیح خودآزمایی پستان در نظر گرفته شده است که درست نگاه کردن و لمس کردن مهم ترین مراحل است:

حالات نگاه کردن در خودآزمایی پستان

مرحله اول را شاید بتوان ساده‌ترین مرحله‌ی خودآزمایی در نظر گرفت. کافی است جلوی آیینه بروید و به ظاهر سینه‌هایتان دقت کنید. در طول این مرحله نیاز است که به تمام جزئیات دقت داشته باشید. در زمانی که سینه‌ها را از نظر ظاهری بررسی می‌کنید، بهتر است شانه هایتان را به سمت داخل بدنتان خم کنید. سپس می‌توانید بازوهایتان را حرکت دهید تا در تمام حالت‌ها، وضعیت سینه‌ها مشخص شود. توجه داشته باشید که لازم است زیر سینه‌ها و مناطقی که معمولاً در معرض دید نیست را نیز بررسی کنید. همچنین به تقارن سینه‌ها توجه داشته باشید.

روش لمس کردن در خودآزمایی سینه

لازم است با شیوه درست لمس کردن سینه ها آشنا شوید. این روش را می‌توانید زمانی که در حال دوش گرفتن هستید یا وقتی به پشت دراز کشیده‌اید انجام دهید. نیاز است که بازوی سمتی را که قصد آزمایش آن را دارید بالا ببرید. دست دیگرتان را روی سینه بگذارید و با نوک انگشتانتان تمام بافت سینه را لمس کنید. نیاز است انگشتان را به شکل مدور روی بافت سینه بکشید و کمی فشار وارد کنید تا وضعیت بافت های عمیق‌تر نیز مشخص شود. این فرایند را به ترتیب برای هر دو سینه‌ی خود انجام دهید.

بررسی بافت‌‌های اطراف در خودآزمایی پستان

علاوه بر بافت خود پستان‌ها، نیاز است بافت های اطراف ناحیه‌ی سینه نیز مورد بررسی قرار بگیرند. زمانی که در حال بررسی سینه‌هایتان هستید، منطقه‌ی زیر بازوهایتان را نیز لمس کنید. گره‌های لنفاوی مختلفی در زیر بغل افراد وجود دارد که التهاب این گره‌ها می‌تواند نشانه‌ای برای ایجاد شدن سرطان سینه باشد.

                             معاینه سینه | آموزش خودآزمایی پستان

در خودآزمایی سینه به چه مواردی توجه کنیم؟

در طی فرایند خودآزمایی پستان، لازم است به این تغییرات توجه کنید:

• ناحیه‌ای که از بقیه‌ی قسمت‌های سینه متفاوت است
• وجود توده یا ضخیم شدن بخشی از سینه یا زیر بغل که با تغییرات هورمونی ناشی از قاعدگی ارتباطی ندارد
• تغییر در شکل، اندازه یا حجم سینه‌ها
• بزرگ شدن منافذ پوستی ناحیه‌ی پستان‌ها
• ایجاد شدن فرورفتگی و برآمدگی
• وجود لکه های قرمز و تیره روی پستان یا تغییر رنگ
• وجود ترشحات پستانی

در صورت یافتن توده هنگام خودآزمایی پستان چه باید کرد؟

اگر در طول خودآزمایی پستان متوجه وجود توده‌ای در بافت سینه‌ها شدید، سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید. به یاد داشته باشید که بیشتر توده‌هایی که در سینه‌ها به وجود می‌آیند خوش‌خیم بوده و خطری ندارند. اما نیاز است که با پزشک مشورت کنید. پزشک آزمایشات تصویربرداری مانند ماموگرافی و سونوگرافی را برای بررسی دقیق‌تر توده تجویز خواهد کرد. همچنین ممکن است برای انجام آزمایشات پیشرفته روی سلول‌های توده، نیاز باشد بیوپسی یا نمونه‌برداری انجام شود. مراجعه به پزشک مهم ترین و بهترین راه برای اطمینان از خوش خیم بودن توده ها است.

روش های تشخیص سرطان پستان

• خودآزمایی پستان توسط خود شخص
• معاینه سینه توسط پزشک معالج
• ماموگرافی
• سونوگرافی
• بیوپسی

تشخیص سرطان سینه با خودآزمایی سینه

راه های مختلفی برای تشخیص سرطان سینه وجود دارد که یکی از این روش ها معاینه ماهیانه توسط خود بیمار است. این امکان وجود دارد که در طی انجام فرایند خودآزمایی پستان، فرد متوجه نشانه‌های سرطان پستان شود. از آنجایی که شانس بهبودی کامل در مراحل اولیه‌ی تشخیص سرطان پستان بسیار بالاتر است و حتی در مرحله‌ی اول سرطان، بیشتر بیماران درمان می‌شوند، این تشخیص به موقع می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد. البته تشخیصی که از خودآزمایی سینه به دست می آید قطعی نیست و در صورت مشاهده علائم مشکوک باید به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص علائم سرطان سینه با معاینه ماهیانه پستان

علائم اولیه سرطان سینه ممکن است خیلی واضح نباشد. با پیشرفت سرطان، تغییراتی در سینه‌ها رخ می‌دهد که زن باید به دقت مراقب آن ها باشد. این تغییرات؛ یک توده در سینه یا زیر بغل، تغییر در اندازه یا شکل سینه، ترشح از نوک پستان، تغییر رنگ در پوست سینه یا نوک پستان می تواند باشد. آشنایی با ظاهر و احساس طبیعی سینه ها می تواند مکمل غربالگری سرطان سینه باشد، اما نمی تواند جایگزین آن شو

یافته‌های جدید در مورد خودآزمایی سرطان پستان

در سال‌های گذشته تردیدهایی درباره‌ی اثربخشی خودآزمایی پستان در محافل تخصصی وجود داشت. برای مثال، یک پژوهش که در سال ۲۰۰۸ بر روی بیش از ۴۰۰ هزار زن در کشورهای چین و روسیه انجام شد، مشخص کرد که انجام خودآزمایی در میزان بهبودی بیماران مبتلا به سرطان نقشی ندارد و حتی ممکن است موجب انجام بیوپسی های غیرضروری شده و برای فرد و نظام پزشکی کشورها ضررهای مختلفی داشته باشد.

اهمیت انجام خودآزمایی پستان

در بسیاری از کشورهای دنیا، متخصصان هنوز بر این باور هستند که انجام خودآزمایی پستان، ابزاری عالی برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان است. خودآزمایی منظم پستان عامل مهمی برای افزایش آگاهی از سلامتی است، زیرا یک زن با ساختار سینه آشنا می شود. بنابراین می تواند ارزیابی کند که چه تغییراتی از آخرین معاینه رخ داده است.

توصیه می‌شود خانم‌ها، بعد از اولین دوره‌ی قاعدگی خود، این آزمایش را به شکل ماهیانه انجام دهند. خودآزمایی سرطان سینه می تواند در درمان موفقیت آمیز و نتیجه بخش بیماری بسیار موثر باشد.

سن مناسب برای انجام خودآزمایی پستان

خودآزمایی ممکن است در مورد سینه های متراکم و غده ای به خصوص در زنان جوان دشوارتر باشد اما بهتر است این کار را انجام دهند. معاینه پستان است هر 1 تا 3 سال بعد از 20 سالگی و هر سال بعد از 40 سالگی توسط پزشک انجام می شود. بهترین سن برای انجام خودآزمایی بعد از 20 سالگی است.

توصیه هایی برای معاینه غدد پستانی:

• از سن 20 سالگی : خودآزمایی ماهانه، معاینه پزشکی یک بار در سال
• از 30 سالگی : معاینه بالینی (متخصص زنان یا مامولوژی) + سونوگرافی غدد پستانی 1 بار در سال
• سن 35 سالگی : ماموگرافی اولیه در صورت داشتن سابقه خانوادگی سنگین
• سن 40 سالگی : سونوگرافی همراه با ماموگرافی به طور منظم (1 بار در 1-2 سال)
• سن 50 سالگی : سونوگرافی ترکیبی و ماموگرافی سالانه.

اگر به پزشک متخصص جراح پستان دسترسی ندارید می توانید از طریق وب اپلیکیشن دایره سلامت سوالات و نتایج آزمایش های خود را برای پزشک فلوشیپ فوق‌تخصص پستان ارسال کنید و از آن ها مشورت بگیرید.