تومور فیلودس چیست؟
تومور فیلودس یکی از انواع نادر توده های بافت سینه است. بافت سینه‌ای در خانم‌ها یکی از قسمت‌هایی است که تحت تاثیر تغییرات هورمونی بدن قرار می‌گیرد. با افزایش سن، احتمال سرطانی و تهاجمی بودن تومورهای فیلودس افزایش پیدا می‌کند. خانم ها با انجام خودآزمایی سینه ممکن است متوجه وجود توده در بافت پستان شوند. تشخیص توده برای بیشتر افراد ترسناک است ولی باید به این نکته توجه داشته باشید که بیشتر توده‌هایی که در سینه‌ها رشد می‌کنند سرطانی نیستند. بهترین راه برای اطمینان از سرطانی نبودن آن ها، مراجعه به پزشک است. در این مقاله به بررسی دقیق‌تر این توده‌ها می‌پردازیم و شما آگاهی لازم در مورد این بیماری کسب خواهید کرد.
معرفی تومورهای فیلودس
تومورهای فیلودس کمتر از یک درصد توده های بافت سینه را تشکیل می دهند. واژه‌ی فیلودس در زبان یونانی به معنای برگ است و به این حقیقت اشاره دارد که تومورهای فیلودس به شکل برگ در سینه رشد می‌کنند. به این تومورها کیستوسارکوما نیز گفته می‌شود. سرعت رشد تومورهای فیلودس زیاد است اما معمولاً به بافت های دیگر بدن انتقال پیدا نمی‌کنند. تومورهای فیلودس می‌توانند در هر سنی به وجود آیند ولی معمولا افرادی که در دهه‌ی چهارم زندگی‌شان هستند، بیشتر در خطر ابتلا به این تومورها قرار دارند. احتمال مبتلا شدن به این تومورها در خانم ها زیاد است و مبتلا شدن مردان به این عارضه بسیار نادر است.
عملکرد تومور فیلودس چگونه است؟
تومورهای فیلودس برخلاف سلول های سرطانی سارکیموز خارج از غده های شیری یا مجراهای شیر رشد می کنند. این تومورها در بافت پیوندی سینه ایجاد میشوند (بافت استروما). استروما شامل بافت چربی و سلول‌هایی است که در اطراف غده‌های شیری، لوب‌ها، رگ‌های خونی و مجراهای لنفی واقع شده‌اند. در واقع استروما بافتی است که تمام اجزای مختلف سینه را در کنار یکدیگر قرار می‌دهد. توده‌های فیلودس ممکن است شامل سلول‌های غده‌ی شیری نیز باشند. متخصصان در این حوزه تومورهای فیلودس را به سه نوع خوش خیم، بینابینی و بدخیم تقسیم می کنند. عملکرد تعداد کمی از این تومورها سرطانی است و بیشتر آن ها خوش خیم هستند. تومورهای بدخیم فیلودس در بافت همبند که لوبول های سینه و مجاری را محاصره کرده و حمایت می کند، شروع می شود.
علت به وجود آمدن تومورهای فیلودس
علت دقیق تومورهای فیلود هنوز توسط متخصصان شناخته نشده است. عدم تعادل هورمونی ممکن است در این وضعیت نقش داشته باشد. عوامل خاصی ممکن است خطر ابتلا به تومورهای فیلود را در فرد افزایش دهد که شامل: زخم، جراحی، شیردهی، بارداری، افزایش استروژن و اختلالات ژنتیکی ارثی است.
تفاوت تومور فیلودس خوش‌خیم و بدخیم
با وجود اینکه بیشتر تومورهای فیلودس خوش‌خیم هستند (سرطانی نیستند)، ممکن است برخی از آن‌ها بدخیم و تهاجمی شوند. انواعی از تومورهای فیلودس حالتی بینابینی دارند. یعنی، سلول‌های این تومورها چیزی میان سلول‌های غیر سرطانی و سلول‌های سرطانی هستند. همه‌ی انواع تومورهای فیلودس سرعت رشد بسیار زیادی دارند. معمولاً تفاوت انواع مختلف تومورهای فیلودس توسط بررسی آزمایشگاهی قابل تشخیص است.
عکس تومور فیلودس
در تومور خوش‌خیم:
- مرز تومور از بافت عادی بدن کاملاً مشخص است
- تقسیم سلولی پرسرعت نیست
- سلول‌های استرومال حالت عادی دارند
- اندازه‌ی سلول‌های استرومال بزرگ نشده است
در تومورهای بدخیم:
- مرز قابل تشخیص نیست
- سلول‌ها با سرعتی غیرعادی رشد می‌کنند
- شکل سلول‌های استرومال تغییر کرده است
- سلول‌های استرومال بزرگ شده‌اند
تومورهای فیلودسی که بینابینی نامیده میشوند دارای ویژگی‌هایی بین تومورهای خوش‌خیم و تومورهای بدخیم هستند.
نشانه‌های تومور فیلودس چیست؟
رایج‌ترین نشانه‌ی تومورهای فیلودس، ایجاد شدن توده‌ای در بافت سینه است که خودتان با بررسی سینه‌ها می‌توانید آن را حس کنید. در طول آزمایشات فیزیکی نیز وجود این توده توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. توده در لمس صاف خواهد بود. پوست سینه ها نیز ممکن است قرمز یا تغییر رنگ داده و گرم شود. تومور ممکن است آنقدر سریع رشد کند که بتوانید آن را زیر پوست ببینید و در عرض چند هفته به اندازه‌ای بزرگ‌تر از دو یا سه سانتی‌متر می‌رسند. البته این رشد سریع نشان دهنده سرطانی بودن توده نیست. انواع غیر سرطانی این تومور نیز رشدی بسیار سریع دارند.
علائم تومور فیلودس
بیشتر افرادی که درگیر این بیماری هستند، دردی احساس نمی کنند. به همین خاطر بیماران دیرتر متوجه این بیماری خواهند شد. شایع ترین علائم تومورهای فیلودس یک توده سفت است که پوست را کشیده و به راحتی قابل لمس است. این توده ها معمولا در قسمت بیرونی بالای سینه ایجاد می شوند. همچنین می توانند رگ ها را کشیده یا متورم کنند به طوری که سینه رنگ آبی یا سبز به خود بگیرد. اگر برای مدت طولانی بدون درمان باقی بمانند، می‌توانند شکل سینه را عوض کنند. در این حالت حتی با نگاه کردن می‌توان توده را در بافت سینه تشخیص داد. در موارد پیشرفته‌تر این عارضه، توده‌ها از هر نوعی که باشند (غیر سرطانی، سرطانی و بینابینی)، می‌توانند موجب زخم شدن بافت خارجی سینه شوند. اگر به موقع به پزشک مراجعه نشود، با بزرگ شدن توده ها این زخم ها به وجود می آیند.
تومور فیلودس در دوران بارداری و شیردهی
شواهد نشان می‌دهند که عدم تعادل هورمونی ممکن است احتمال مبتلا شدن فرد به تومورهای فیلودس را افزایش دهد. در دوران بارداری و شیردهی به دلیل تغییرات زیادی که در میزان ترشح هورمون‌ها استروژن و پروژسترون انجام می‌شود، سلول‌های بافت سینه نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند. بنابراین بیشتر احتمال دارد افراد در دوران بارداری و شیردهی به تومور فیلودس دچار شوند. از آنجایی که این تومورها غده‌ها و مجاری شیری را تحت تاثیر قرار نمی‌دهند، وجود آن‌ها باعث ایجاد مشکل در فرایند شیردهی به نوزاد نخواهد شد. البته اگر اندازه‌ی تومور بزرگ باشد، ممکن است باعث ایجاد درد در دوران بارداری یا در حین شیردهی شود. همچنین اگر ماستکتومی برای از بین بردن کامل توده موردنیاز باشد، غده‌ها و مجراهای شیری یک سینه به شکل کامل تخلیه میشوند. مادر نخواهد توانست برای شیردهی از سینه‌ای که تحت جراحی قرار گرفته است استفاده کند.
عوارض تومورهای فیلودس
مهم‌ترین عارضه‌ی ابتلا به تومورهای فیلودس، سرطانی شدن تومور و ابتلای فرد به سرطان سینه است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند در صورتی که تومور فیلودس خوش‌خیم باشد، دیگر خطری برای فرد مبتلا نخواهد داشت. واقعیت این است که تومورهای فیلودس می‌توانند رشد زیادی داشته باشند و باعث ایجاد توده‌ای قابل مشاهده روی سینه‌ی فرد شوند. همچنین ممکن است رشد این تومور آنقدر زیاد باشد که پوست را بشکافد و موجب درد سینه و ناراحتی‌های متعددی شود. بنابراین هر دو نوع تومور خوش‌خیم و بدخیم به درمان نیاز دارند. تفاوت در این است که تومور بدخیم ممکن است به بقیه‌ی نقاط بدن نیز منتقل شود و به همین علت باید به سرعت از بدن فرد خارج شود. به طورکلی این تومور می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
تشخیص تومورهای فیلودس
از آنجایی که ایجاد شدن تومورهای فیلودس به ندرت در بیماران دیده می‌شود، تشخیص این تومورها بسیار مشکل است زیرا معمولاً پزشک احتمال وجود آن‌ها را در نظر نمی‌گیرد. اولین راه تشخیص این عارضه، حس کردن توسط خود بیمار یا پزشک هنگام معاینه است. تومورهای فیلودس می‌توانند شکلی مشابه فیبرودرماها داشته باشند و به همین دلیل به اشتباه از این نوع توده‌ها در نظر گرفته شوند. فیبرودرما نوعی توده‌ی سلولی و سخت است که در بافت سینه رشد می‌کنند و دارای سلول‌های عادی هستند. فیبرودرماها رایج‌ترین نوع توده‌های بافت سینه هستند. این توده‌ها معمولاً در خانم‌های جوان دیده میشوند.
تشخیص تومور فیلودس از فیبروآدنوما
برای تشخیص افتراقی تومور فیلودس از فیبروآدنوما، باید دو نکته‌ی کلیدی را در نظر داشته باشیم. اول اینکه رشد تومورهای فیلودس بسیار سریع‌تر است. نکته دوم این است که فیبروآدنوما معمولاً در دهه‌ی سوم زندگی خانم‌ها در سینه ایجاد می‌شود اما فیلودس در بیشتر مواقع خانم‌ها را در دهه‌ی چهارم زندگی‌شان درگیر می‌کند. این دو تفاوت، کلید تشخیص دادن این دو نوع توده از یکدیگر هستند.
تومور فیلودس پستان | عکس تومور فیلودس
مراحل تشخیص تومور فیلودس
تشخیص تومورهای فیلودس معمولاً شامل این مراحل است:
- بررسی فیزیکی سینه‌ها: در طی بررسی فیزیکی سینه پزشک تلاش می‌کند تا محل توده را پیدا کند.
- ماموگرافی: از روش ماموگرافی برای عکس‌برداری از بافت سینه و بررسی مکان دقیق آن استفاده می‌شود. در تصویربرداری‌ها، تومور فیلودس به شکل یک توده‌ی کروی دیده می‌شود که کاملاً از بافت اطراف خود قابل تشخیص است. گاهی ممکن است به نظر برسد که گوی‌های کوچکی داخل این توده وجود دارد. رسوبات کلسیم نیز ممکن است در محل توده دیده شوند. رسوبات کلسیم، دانه‌های ریز کلسیمی هستند. معمولاً نمی‌توان به تصویربرداری ماموگرافی اکتفا کرد و آزمایش‌های بیشتری نیاز است.
- سونوگرافی: استفاده از امواج صوتی برای تصویربرداری از تومورهای فیلودس نیز استفاده میشوند. امواج به بافته‌ای موردبررسی برخورد می‌کنند و برمی‌گردند. در این تصویربرداری‌ها نیز توده‌ی فیلودس به شکل کروی دیده می‌شود.
- MRI: برای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی درباره روند جراحی از MRI استفاده می‌شود.
- بیوپسی: برای بررسی کردن سلول‌های تومور در زیر میکروسکوپ در آزمایشگاه، باید از بیوپسی کمک گرفت. با وجود اینکه تصویربرداری‌ها می‌توانند کمک‌کننده باشند، تنها راه دقیق فهمیدن ماهیت توده‌ای که درون بافت سینه ایجاد شده است، بررسی سلول‌های آن در محیط آزمایشگاهی است. معمولاً از دو روش بیوپسی برای خارج ساختن نمونه استفاده می‌شود:
- بیوپسی سوزن نازک که با کمک سوزنی خاص سلول‌هایی را از درون توده بیرون می‌آورد.
- بیوپسی خارج کننده که در طی آن تمام تومور خارج می‌شود.
برخی از متخصصین عقیده دارند که اگر احتمال می‌رود تومور از نوع فیلودس باشد، بهتر است از بیوپسی خارج کننده استفاده شود. برای رسیدن به تشخیص درست معمولاً بررسی تمام تومور موردنیاز است و نمونه‌ی کمی که به وسیله‌ی سوزن استخراج شده است نمی‌تواند باعث تشخیص صد درصدی شود.
پس از انجام یکی از انواع بیوپسی، متخصص آسیب‌شناسی بافت تومور را زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌دهد و علاوه بر تشخیص، نوع تومور را نیز مشخص می‌کند.
درمان تومورهای فیلودس
فرقی نمی‌کند که تومورهای فیلودس خوش‌خیم، بدخیم یا بینابینی باشند، در هر صورت درمان به یک شکل انجام می‌شود: جراحی. جراحی برای برداشتن تومور به شکل کامل و همچنین حداقل یک سانتی‌متر از بافت اطراف تومور انجام می‌شود. گاهی حتی ممکن است لازم باشد میزان بیشتری از بافت سالم سینه برای جلوگیری از ابتلای مجدد فرد به این تومورها برداشته شود. به این تکنیک خارج‌سازی گسترده گفته می‌شود.
خارج‌سازی گسترده فرایندی ضروری است و اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا پژوهش‌های مختلف نشان داده‌اند که اگر بافت اطراف تومور خارج نشود، احتمال دوباره رشد کردن تومور در بدن فرد و در همان نقطه‌ی پیشین وجود دارد. فرقی هم نمی‌کند که تومور خوش‌خیم یا بدخیم باشد.
اگر تومور با جراحی بیوپسی از بدنتان خارج شده باشد، احتمالاً به جراحی دومی نیاز خواهد بود تا بافت سالم اطراف آن نیز برداشته شود. ممکن است پزشک تصمیم بگیرد بجای اینکه جراحی دوم را انجام دهد، فرد را مورد نظارت دقیق قرار دهد اما انجام جراحی کاملاً توصیه می‌شود. در مواردی که تومور بدخیم باشد به مدت زمان 5 سال بعد از جراحی هم پیگیری ها و سی تی اسکن قفسه سینه و شکم انجام می شود.
داروهای لازم برای درمان تومور فیلودس
تومور فیلودس در صورتی که خوش خیم باشد برداشته میشوند و برای مقابله با این تومور کمتر از دارو درمانی استفاده می‌شود. برای کم کردن رشد تومور بدخیم فیلودس ممکن است پزشک معالج شیمی درمانی یا پرتو درمانی را پیشنهاد کند. جراحی های زیادی متناسب با رشد تومور و بررسی عوامل دیگر توسط پزشک وجود دارد که در زیر به آن ها اشاره شده است. گاهی اوقات تومورهای فیلود ممکن است در همان مکان برگردند. به همین دلیل، معمولاً پس از درمان، پیگیری دقیق با معاینات مکرر پستان و آزمایش‌های تصویربرداری توصیه می‌شود.
جراحی تومورهای فیلودس
جراحی‌های رایج برای مقابله با تومور فیلودس شامل این موارد هستند:
- لامپکتومی: در این جراحی پزشک توده و یک سانتی‌متر از بافت اطراف آن را خارج می‌کند.
- ماستکتومی: اگر اندازه‌ی تومور بسیار بزرگ باشد و سینه‌ها بافت کمی داشته باشند، پزشک نمی‌تواند مقدار لازم است بافت را خارج کرده و شکل طبیعی سینه را نیز حفظ کند. بنابراین استفاده از ماستکتومی ضروری می‌شود. در فرایند ماستکتومی، یک سینه به طور کامل خارج می‌شود (همراه با بافت عضلانی و غدد شیری) اگر فرد مبتلا بخواهد که به جای ماستکتومی، لامپکتومی انجام دهد، ممکن است پزشک قبول کند که فقط مقدار کمی از بافت اطراف توده را خارج نماید. البته در این موارد امکان برگشت کردن تومور به شدت افزایش پیدا می‌کند. معمولاً تومورهای فیلودس به زیر بافت لنفی منتشر نمی‌شوند. بنابراین نیازی نیست بافت لنفی سینه نیز خارج شود.
مراقبت‌های لازم تومور فیلودس پس از جراحی
پس از جراحی‌های خارج کننده‌ی فیلودس، مراقبت‌های پزشکی لازم و ضروری است. امکان دارد این تومورها دوباره در بافت سینه ایجاد شوند یا حتی اگر با عمل ماستکتومی کاملاً بافت سینه خارج شده باشد، خودشان را در بافت های زیر سینه و بافت پوستی نشان دهند. معمولاً یک یا دو سال بعد از انجام عمل جراحی، بازگشت توده اتفاق می‌افتد. تومورهای بدخیم فیلودس با احتمال بیشتری دوباره ایجاد میشوند.
بنابراین باید برنامه‌ای مشخص برای انجام آزمایشات پزشکی داشته باشید. معمولاً این برنامه‌ی نظارتی توسط پزشک پیشنهاد می‌شود:
- انجام آزمایشات سینه هر چهار تا شش ماه
- ماموگرافی و سونوگرافی شش ماه پس از جراحی، انجام ام ار آی در صورت نیاز
- تصویربرداری CT از بالاتنه و قفسه‌ی سینه هر یک سال تا پنج سال پس از انجام جراحی. اگر فرد به تومور سرطانی دچار شده باشد، این تصویربرداری تجویز می‌شود. اگر تومور بدخیم و سرطان فیلودس دوباره ایجاد شود، باید مجدداً جراحی‌های خارج کننده‌ی بافت انجام شود. همچنین امکان دارد پزشک انجام پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی را تجویز کند.
پیشگیری از تومور فیلودس
با توجه به تحقیقات انجام شده، هنوز علت مبتلا شدن افراد به تومورهای فیلودس مشخص نشده است. با پیش گرفتن سبک زندگی سالم می‌توان احتمال ابتلا به این عارضه و انواع دیگر تومور سینه را کاهش داد. در صورت مبتلا شدن هم درمان ها سریع تر و بهتر تاثیر می گذارند و سیستم ایمنی بدن قوی تر خواهد بود. به طور کلی پیشگیری از هر بیماری عاقلانه تر و بهتر از درمان آن است.
نقش تغذیه در ابتلا به تومورهای فیلودس
غذایی که می‌خوریم بر بدنمان تایر مستقیم می‌گذارد. بنابراین مهم است که توجه کنیم چه چیزی را به عنوان سوخت سلول‌ها وارد بدنمان می‌کنیم. معمولاً این باور عمومی وجود دارد که مصرف شیرینی می‌تواند خطر ابتلا به توده‌های بدنی را افزایش دهد. واقعیت این است که مصرف متعادل قند و شکر احتمال ابتلا به تومور فیلودس را افزایش نمی‌دهد. باید از مصرف زیاد این مواد پرهیز کنید زیرا باعث چاقی و مبتلا شدن به دیابت نوع دوم میشوند.
تاثیر سبزیجات و میوه ها در تومور فیلودس
غذاهایی که سرشار از سبزیجات هستند، به سلامت کلی بدن شما کمک می‌کنند. سبزی‌های سبزرنگ و میوه‌ها سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند و می‌توانند اثر مواد سمی محیطی را بر روی سلول‌های بدن کاهش دهند. بهتر است از انواع ارگانیک و طبیعی میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید. گاهی برای رشد بیشتر این گیاهان از سموم و کودهای شیمیایی استفاده می‌شود. این کود ها برای سلول‌ها سمی بوده و در عملکرد عادی آن‌ها اختلال ایجاد می‌کنند.
ورزش و تومورهای فیلودس
به طور قطعی نمی توان گفت که ورزش تاثیر مستقیم بر کاهش احتمال مبتلا شدن به تومورهای فیلودس داشته باشد. بیشتر اضافه‌وزن و چاقی می‌تواند خطر ایجاد شدن توده‌های مختلف در بافت سینه را به شکل معناداری افزایش دهد. به همین علت انجام ورزش با کنترل وزن و میزان بافت چربی بدن، می‌تواند به شکل غیرمستقیم بر کاهش احتمال ابتلای فرد به این تومورها تاثیر بگذارد. داشتن فعالیت بدنی و ورزش کردن سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند و در نتیجه خطر ابتلا را کاهش و در صورت مبتلا شدن، درمان را راحت تر می کند. به طور کلی داشتن زندگی سالم به تقویت سیستم امنی بدن کمک می کند.
خودآزمایی و تومور فیلودس
با انجام فرایند خودآزمایی به شکل دوره‌ای، احتمال بیشتری وجود دارد که وجود تومور فیلودس را در مراحل اولیه‌ی ابتلا تشخیص دهید. هرچقدر این تومورها سریع‌تر تشخیص داده شود، بیشتر احتمال دارد بافت طبیعی سینه حفظ شود. در فرایند خودآزمایی فرد باید بافت سینه‌ی خود را در آیینه به دقت موردبررسی قرار دهد تا در صورت ایجاد شدن تفاوت در سینه‌ها بتواند به پزشک مراجعه کند. همچنین با لمس دقیق قسمت‌های مختلف سینه، می‌توان به وجود احتمالی توده‌ها پی برد. البته باید روش های انجام دادن درست خودآزمایی را باید تمرین کنید.
اگر به پزشک متخصص جراح پستان دسترسی ندارید می توانید از طریق وب اپلیکیشن دایره سلامت سوالات و نتایج آزمایش های خود را برای پزشک فلوشیپ فوق‌تخصص پستان ارسال کنید و از آن ها مشورت بگیرید.
