شیمی درمانی چیست
شیمی درمانی یک روش درمان سرطان سینه است که در آن از مواد شیمیایی و داروهای ضد سرطان برای سرکوب رشد سلول های سرطانی و تخریب آنها استفاده می شود. از این نوع درمان برای درمان و بهبودی کامل و یا کنترل بیماری و افزایش عمر بیمار استفاده می گردد. شیمی درمانی با از بین بردن سلول های سرطانی مانع رشد و گسترش غیر قابل کنترل آن ها می شود. هر چند برخی عوارض جانبی نیز دارد ولی به کنترل بیماری و درمان آن کمک زیادی می کند.
چه زمانی شیمی درمانی سرطان سینه انجام می شود
شیمی درمانی (Chemotherapy) در سرطان سینه بیشتر بعد از جراحی اعمال می شود. در بیماران مبتلا به سرطان پستان پیشرفته موضعی و سرطان پستان پیشرفته که بیماری به سایر اندام ها گسترش یافته است، معمولاً اولین روش درمانی است. همچنین برای کاهش اندازه تومور به منظور خارج کردن آن نیز استفاده می شود و اگر این نوع درمان موثر واقع شود دیگر نیازی به ماستکتومی و برداشتن کامل پستان نیست.
از این روش درمانی در موارد زیر استفاده می شود:
- احتمال عود سرطان باشد.
- هورمون درمانی موثر واقع نشده باشد.
- تومور به سرعت رشد و پیشرفت کند.
- نرخ بالایی از تقسیم سلولی وجود داشته باشد.
- متاستاز در غدد لنفاوی و اندام های داخلی وجود داشته باشد
کموتراپی قبل از جراحی سینه
کموتراپی قبل از جراحی سینه یا روش درمانی نئوادجوانت به منظور کاهش اندازه تومور بیش از حد بزرگ و تسهیل برداشتن آن انجام می شود. در مواردی نیز که تومور خیلی محکم به بافت سالم اطراف چسبیده باشد و امکان برداشتن آن با جراحی نباشد، قبل از جراحی از این روش استفاده می گردد.
شیمی درمانی بعد از جراحی پستان
شیمی درمانی بعد از جراحی پستان یک روش کمکی برای از بین بردن سلول های تومور که بعد از جراحی در گردش خون باقی مانده اند و تنها با ابزارهای دقیق قابل شناسایی هستند، است. سلول های باقی مانده منشا عود بیماری هستند و حتما باید از بین برده شوند. ولی همیشه نیازی به آن نیست؛ اغلب در صورت سرطان مهاجم، توده با اندازه بزرگ و یا انتشار بیماری به غدد لنفاوی مجاور تجویز می شود. توجه داشته باشید که در برخی موارد می توان از درمان های کمکی با ماهیت متفاوت مانند درمان های هورمونی، رادیوتراپی و … استفاده کرد.
عملکرد شیمی درمانی
هدف اصلی داروهای کموتراپی، از بین بردن سلول های سرطانی و جلوگیری از رشد تومورها می باشد. متأسفانه این روش درمانی می تواند سلول های سالمی را که به سرعت تقسیم می شوند نیز تحت تأثیر قرار دهد. سلول های مغز استخوان، سلول های دستگاه گوارش، سلول های مویی از جمله این سلول ها هستند. شیمی درمانی را می توان برای افزایش شانس درمان، کاهش خطر بازگشت سرطان، کاهش علائم سرطان یا کمک به افراد مبتلا به سرطان با کیفیت زندگی بهتر استفاده کرد.
آمادگی قبل از انجام کموتراپی سرطان سینه
قبل از انجام کموتراپی باید از لحاظ جسمی و فکری آمادگی کافی داشته باشید. قبل از انجام این روش درمانی رعایت موارد زیر توصیه می¬شود:
- بررسی روش های درمانی موجود و ارزیابی مزایای این روش درمانی
- بهبود شرایط جسمی و ارتقا سلامت عمومی
- برنامه ریزی برای استراحت بعد از درمان
- در نظر گرفتن کلیه عوارض جانبی احتمالی و برنامه ریزی برای شرایط احتمالی
- مطلع کردن پزشک معالج از سابقه سلامت پزشکی خود و داروها و مکمل های مصرفی
شیمی درمانی چند جلسه است
مدت زمان درمان با توجه به داروی مصرفی، نوع سرطان، سایر بیماری ها، پاسخ بدن به درمان و عوارض جانبی که ممکن است ایجاد شود، متفاوت است. هر جلسه شیمی درمانی وریدی گاهی فقط نیم ساعت، گاهی 3-4 ساعت یا چند روز طول می کشد. در برخی موارد ممکن است برای درمان طولانی مدت نیاز به بستری شدن باشد. تعداد جلسات و فواصل بین جلسات همیشه یکسان نیست. برای هر بیمار با توجه به نوع سرطان و پاسخ دهی به دارویی که باید تجویز شود متفاوت است. به طور کلی، در فواصل زمانی 3-4 هفته انجام می شود. برخی از طرح های درمانی شامل برنامه های کاربردی یک بار در هفته یا یک بار در هر دو هفته است. اگر فواصل جلسات طولانی باشد، سلول های سرطانی می توانند دوباره تکثیر شوند. این کار ممکن است منجر به شکست درمان یا تاخیر در نتیجه آن شود.
عوارض شیمی درمانی سرطان پستان
عوارض جانبی کموتراپی سرطان سینه عبارتند از:
- بی اشتهایی
- حالت تهوع، استفراغ
- ضعف
- ریزش مو
- خشکی دهان و ایجاد زخم درآن
- اسهال، یبوست
- کاهش وزن
- کم خونی
- عفونت
- تغییرات پوست و ناخن
مشکلات بارداری در شیمی درمانی سینه
این روش درمانی بر رابطه جنسی خانم ها و عملکرد تخمدان ها اختلال ایجاد می کند. ممکن است به طور کلی بارداری در طول فرآیند درمان توصیه نمی شود. این امکان وجود دارد که برای جلوگیری از بارداری در حالی که روند درمان ادامه دارد، کنترل بارداری را اعمال کنید.
چگونه عوارض کموتراپی را کم کنیم
خطرات شیمی درمانی سینه
عوارض جانبی معمولاً در عرض 24-48 ساعت شروع می شوند و معمولاً طی 7-10 روز کاهش مییابند. برخی از عوارض جانبی ممکن است طولانی شوند. پزشکان روش های درمانی مختلفی برای پیشگیری یا درمان عوارض جانبی به بیماران خود توصیه میکنند. با انکولوژیست خود در مورد عوارض جانبی که ممکن است داشته باشید صحبت کنید. او به شما توصیه می کند که چه کاری انجام دهید.
توصیه های مهم در طول شیمی درمانی
در طول کموتراپی برای سیر بیماری، پیش آگاهی و کیفیت زندگی بسیار مهم است که بیمار وزن خود را حفظ کند. اگر این کار از طریق مصرف غذای معمولی امکان پذیر نیست، مکمل های غنی از پروتئین برای نوشیدن یا پودر پروتئین برای حفظ یا افزایش توده بدون چربی بدن بیمار وجود دارد.
نتیجه کموتراپی در درمان سرطان سینه
این نوع روش درمانی معمولا برای کنترل، مهار رشد تومور بدخیم و تسکین علائم بیماری تجویز میشود. این درمان همیشه 100% نتیجه نمیدهد، زیرا سلول های سرطانی توانایی عادت و مقابله به مواد مورد استفاده در این روش درمانی را دارند.
داروهای شيمی درمانی سرطان سينه
داروهای کموتراپی
پزشکان براساس ویژگی هایی مانند: اندازه تومور، محل تومور، تهاجمی بودن آن، میزان گسترش بیماری و غیره مناسب ترین ترکیب دارویی را در نظر می گیرد.برخی از این داروها شامل:
- آدریامایسین
- اپیروبیسین
- سیکلوفسفامید
- دوستاکسول
هزینه شیمی درمانی
هزینه شیمی درمانی سرطان سینه به مواردی بستگی دارد که شامل: انواع و دوزهای شیمی درمانی مورد استفاده، چه مقدار شیمی درمانی و برای چه مدت انجام می شود.