آشنایی با مراحل سرطان پستان

سرطان پستان یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ‌ و میر در بین خانم‌ها به‌ حساب می‌آید و سالانه میلیون‌ها نفر در جهان به دلیل مبتلا شدن به این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. خبر خوب این است که سرطان پستان در مراحل اولیه‌ی ایجاد شدن کاملاً قابل درمان است و دورنمای مناسبی دارد. بهتر است هرچند وقت یکبار آزمایشات و تصویربرداری های لازم انجام شود. پس در صورت مشاهده مورد خاصی، اولین و بهترین اقدام این است که سریع به پزشک معالج رجوع کرد. در این مقاله قصد داریم اطلاعاتی دقیق‌تر درباره مراحل سرطان پستان و نشانه‌های هر مرحله ارائه دهیم. آشنایی با مراحل رشد سرطان سینه برای این است که افراد بتوانند زودتر برای درمان و از بین بردن سرطان پستان اقدام کنند.

سرطان پستان چطور آغاز می‌شود؟

در ابتدای مبتلا شدن به این عارضه علائمی قابل مشاهده نیست. سرطان پستان زمانی شروع می‌شود که به دلیل ایجاد شدن جهش‌هایی در ژن‌ها، سلول‌های عادی شروع به تقسیم شدن با سرعتی بسیار زیاد کنند و این تقسیمات غیرقابل‌ کنترل باعث ایجاد شدن یک توده در داخل بافت سینه‌ها ‌شود. سرعت پیشروی و عمق نفوذ سرطان به سرعت تقسیم شدن سلول‌ها بستگی دارد. پس از مدتی سلول‌های غیرعادی از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به مناطق دیگر بدن منتقل می‌شوند و در آنجا به سرعت تقسیم می‌شوند. آزمایشات بالینی که در مورد سرطان سینه (Breast cancer) انجام می‌شود، اطلاعات لازم در مورد مراحل رشد این بیماری را تعیین می‌کند.

مرحله بندی سرطان سینه

مرحله بندی یک سرطان را بر اساس میزان پیشرفت سرطان در بدن و زمانی که اولین بار تشخیص داده شده است، مشخص می کنند. زمانی که فردی مبتلا به تومور بدخیم و سرطانی تشخیص داده می‌شود، آزمایش‌های مختلفی انجام می‌شود. این آزمایش ها مشخص می کند چقدر سلول‌های سرطانی رشد کرده‌اند و به چه بافت‌هایی انتقال یافته‌اند. بر اساس اطلاعات کسب شده از آزمایشات، سرطان مرحله‌بندی می‌شود. به این معنا که مشخص می‌شود وضع و پیشروی سلول‌های سرطانی در بدن به چه شکل است. مرحله بندی بیماری عامل مهمی در تصمیم گیری در مورد گزینه های درمانی است. طبقه‌بندی آن ها نوع، اندازه و درجه تهاجم سلول‌های آتیپیک در بافت پستان و/یا بافت‌های مجاور را در نظر می‌گیرد، طبقه‌بندی که بر اساس آن چهار مرحله رشد سرطان پستان وجود دارد.

علائم سرطان سینه

سرطان سینه می تواند علائم زیادی داشته باشد، اما اولین علامت قابل توجه معمولاً توده یا ناحیه ای از بافت سینه ضخیم شده است.

• برخی از نشانه های سرطان سینه
• تغییر در اندازه یا شکل سینه
• توده یا ضخیم شدن در سینه
• قرمزی یا بثورات روی / اطراف نوک پستان
• ترشحات نوک سینه

سرطان سینه چند مرحله دارد؟

هیچ آزمایش خونی نمی تواند مرحله سرطان را به شما بگوید، اما آزمایش خون ممکن است به پزشک شما ایده ای از سلامت کلی شما و سرنخ هایی در مورد اینکه کدام آزمایش های مرحله بندی دیگر ممکن است مفید باشد، بدهد. دانستن مرحله‌ی سرطان، برای برنامه‌ریزی درمان ضروری است. مرحله‌ی سرطان پستان بستگی به محل و اندازه‌ی تومور اولیه، میزان انتشار سلول‌های سرطانی به گره‌های لنفاوی مجاور و دیگر اندام‌های بدن، مرحله‌ی تومور و معیارهای زیستی مختلف موجود دارد. به شکل کلی ۴ مرحله برای سرطان پستان در نظر گرفته می‌شود.

نقش توده‌ها در تعیین مرحله سرطان پستان

رایج‌ترین مدل مرحله‌بندی سرطان پستان، مدل TNM نام دارد. بر اساس این مدل، مرحله سرطان پستان با توجه به سه معیار مشخص می‌شود:

1. اندازه‌ی توده‌ی سرطانی و این موضوع که آیا توده به بافت‌های مجاور انتشار یافته است یا خیر (T)
2. میزان انتشار سرطان به گره‌های لنفی (N)
3. اینکه آیا سلول‌های سرطانی به مناطق دیگر بدن منتقل شده‌اند یا خیر (M)

بنابراین توده‌ها و اندازه‌ی آن‌ها یکی از معیارها اصلی برای مرحله‌بندی سرطان پستان در نظر گرفته می‌شود.

مراحل سرطان پستان

مرحله صفر سرطان پستان

مرحله صفر سرطان پستان مرحله‌ی carcinoma in situ نیز نامیده می‌شود. این بدان معنا است که تومور سرطانی در محل اصلی خود قرار گرفته است. سلول هایی که در مجاری شیر تشکیل می شوند در این مرحله هنوز به بافت چربی، غدد لنفاوی یا سایر بافت ها و اندام ها گسترش نیافته اند. در این مرحله که ابتدایی ترین مرحله سرطان سینه است، توموری تشکیل نشده است، اما تشخیص با روش های تصویربرداری انجام می شود. سه نوع رایج از سرطان مرحله صفر در بافت سینه شامل این موارد هستند:

• DCIS (سرطان مجرا در محل)
• LCIS (سرطان لوبولار در محل)
• بیماری پاژه‌ی سر پستان

سرطان مجرا در محل

سرطان مجرا در محل در مرحله صفر، سرطانی غیرتهاجمی است که سلول‌های غیرعادی در اطراف مجراهای شیری دیده می‌شود. در مرحله صفر، سلول‌های سرطانی هنوز از مجراها خارج نشده‌اند و به بافت‌های اطراف سرایت نکرده‌اند. این نوع از سرطان بسیار اولیه بوده و در بیشتر مواقع به سادگی قابل درمان است. اما اگر سرطان مجرا در محل (DCIS) تشخیص داده نشود و مورد درمان قرار نگیرد، ممکن است به اندام‌های دیگر منتقل شود.

سرطان لوبولار در محل

به شکل کلی سرطان لوبولار در محل در مرحله صفر، سرطان در نظر گرفته نمی‌شود. با وجود اینکه نام سرطان بر روی این عارضه گذاشته شده است، سلول‌های غیرعادی و غیرتهاجمی را شامل می‌شود که در لوبولارها شکل گرفته‌اند. عده‌ای از متخصصان برای اجتناب از استفاده‌ از واژه‌ی سرطان، عنوان لوبولار نئوپلازیا را برای این سلول‌ها انتخاب کرده‌اند. البته باید توجه داشته باشید که وجود لوبولار نئوپلازیا، خطر ابتلای افراد به سرطان پستان را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، در صورتی که این عارضه در بدن فرد تشخیص داده شود، انجام آزمایش‌های دوره‌ای تشخیصی سرطان تجویز خواهد شد. ممکن است داروهایی مانند تاموکسیفن نیز برای کاهش خطر سرطان پستان برای فرد در نظر گرفته شوند.

نشانه‌های سرطان پستان مرحله صفر

سرطان پستان در مرحله صفر معمولاً نشانه‌ای ندارد. وجود اولیه‌ی سلول‌های سرطانی تنها با انجام آزمایشات مختلف پزشکی مانند ماموگرافی قابل‌ تشخیص است. به همین دلیل به خانم‌های بالای ۴۵ سال توصیه می‌شود به شکل مداوم این آزمایشات را انجام دهند. در صورت مبتلا شدن به سرطان، می توان در همان مراحل اولیه وجود آن را تشخیص داد و برای درمان آن تلاش کرد. درمانی که در زمان طلایی بیماری انجام می شود، موفقیت بیشتری دارد.

مرحله اول سرطان سینه

سرطان پستان در مرحله اول کاملاً مشخص می‌شود اما در این مرحله سلول‌های غیرعادی فقط در منطقه‌ی اولیه‌ای که در آنجا ایجاد شده‌اند پخش می‌شوند.
مرحله اول سرطان پستان به زیرمرحله‌های ۱A و ۱B تقسیم می‌شود. تفاوت این دو زیرمرحله در اندازه‌ی تومور موجود در بدن است. در مرحله ۱A توده سرطانی موجود در بدن کمتر از دو سانتی‌متر قطر دارد و DNA آن هنوز به گره‌های لنفی منتقل نشده است. اما در مرحله ۱B علائمی از وجود سلول‌های سرطانی در گره‌های لنفاوی دیده می‌شود. در این مرحله که ابتدایی ترین مرحله از مراحل سرطان پستان است، توموری تشکیل نشده است، اما تشخیص با روش های تصویربرداری انجام می شود.
مانند مرحله صفر، در مرحله یک نیز شانس درمان کامل بسیار بالا است و اگر سلول‌ها از منطقه‌ی اولیه خود خارج نشده باشند و به بقیه‌ی اندام‌ها منتقل نشده باشند، امید به زندگی پنج ساله‌ی بیماران صد درصد است.

درمان سرطان پستان در مرحله صفر و اول

در مرحله صفر با وجود اینکه تومور غیرتهاجمی است، برای از بین رفتن به درمان نیاز دارد. معمولاً جراحی یا پرتودرمانی یا ترکیبی از این دو روش برای از بین بردن سرطان در مرحله صفر استفاده می‌شوند. شیمی‌درمانی در این مرحله مورداستفاده قرار نمی‌گیرد.
مرحله اول سرطان نیز قابلیت درمان زیادی دارد. در این مرحله نیز از جراحی و پرتودرمانی کمک گرفته می‌شود. به علاوه ممکن است با توجه به نوع سلول‌های سرطانی و دیگر عوامل خطر، درمان‌های هورمونی برای فرد تجویز شوند. در این مرحله نیز مانند مرحله صفر شیمی‌درمانی موردنیاز نیست.

نشانه‌های سرطان سینه مرحله اول

در مرحله اول نیز ممکن است سرطان پستان نشانه‌ی واضحی نداشته باشد. فقط از طریق انجام آزمایش ماموگرافی تشخیص داده شود. در موارد نادر، نشانه‌های سرطان سینه در بیماران زودتر دیده می‌شود. بنابراین مراقب این نشانه‌ها باشید و در صورت حس کردن آن‌ها حتماً با پزشک مشورت کنید:

• ملتهب شدن سینه
• درد غیرعادی در سینه
• گرفتگی سینه
• وجود درد در سر پستان‌ها

مرحله دوم سرطان سینه

در مرحله دوم سرطان پستان به نظر می‌رسد توده در حال رشد است اما هنوز از بافت سینه خارج نشده است یا فقط به گره‌های لنفاوی اطراف انتقال یافته است. این مرحله نیز به دو زیرمرحله تقسیم می‌شود که ۲A و ۲B نامیده شده‌اند. تفاوت این دو مرحله در اندازه‌ی تومور و میزان انتشار سلول‌های سرطانی به گره‌های لنفاوی است.
در مرحله ۲A یکی از این اتفاقات رخ داده است: سلول‌های سرطانی هنوز تشکیل تومور نداده‌اند و فقط کمتر از چهار گره لنفاوی مجاور خود را آلوده کرده‌اند، یا توموری کوچک‌تر از دو سانتی‌متر تشکیل شده است اما هنوز تعداد گره‌های لنفاوی آلوده شده کمتر از چهار عدد هستند، مورد سوم زمانی است که توموری بین دو تا پنج سانتی‌متر در بافت سینه ایجاد شده باشد اما هنوز گره‌های لنفاوی درگیر نباشند.
مرحله ۲B نیز در یکی از شرایط زیر اتفاق می‌افتد: تومور بین دو تا پنج سانتی‌متر قطر دارد و کمتر از چهار گره‌ی لنفاوی آلوده به سلول‌های سرطانی شده‌اند، یا تومور بیشتر از پنج سانتی‌متر قطر دارد اما هنوز سلول‌های سرطانی به گره‌های لنفاوی انتشار پیدا نکرده‌اند.

درمان سرطان پستان در مرحله دوم

معمولاً در مرحله اول جراحی و پرتودرمانی برای فرد تجویز می‌شود. مراحل بعدی درمان، دوره‌های شیمی‌درمانی برای از بین رفتن سلول‌های سرطانی توصیه خواهد شد. در این مرحله، سرطان های پستان بزرگتر از مرحله یک است اما از بافت های پستان به بیرون گسترش نیافته است. در این مرحله هم بر اساس نوع سرطان سینه، روش های درمان متفاوت خواهد بود.

نشانه‌های مرحله دوم

حتی در مرحله دوم از سرطان سینه نیز نشانه‌های بیماری هنوز به شکل واضح قابل مشاهده نیستند و انجام آزمایش‌های تصویربرداری پزشکی مانند ماموگرافی یا سونوگرافی نشان‌دهنده‌ی وجود یا عدم وجود سرطان است.

مرحله سوم سرطان سینه

سرطان پستان زمانی به مرحله سوم می‌رسد که سلول‌ها از تومور خارج شوند و گره‌های لنفاوی و عضلات مجاور را درگیر کنند. اما در این مرحله هنوز بافت‌های اندام‌های دیگر بدن موردحمله‌ی سرطان قرار نگرفته‌اند. با وجود اینکه این مرحله پیشرفته در نظر گرفته می‌شود، راه‌های درمانی مختلفی برای فرد وجود دارد.
مرحله سوم به سه زیرمرحله ۳A، ۳B و ۳C تقسیم می‌شود. تفاوت این زیرمرحله ها به اندازه‌ی تومور و میزان انتشار سلول‌های سرطانی به گره‌های لنفاوی و بافته‌ای مجاور بستگی دارد.

مرحله ۳A | تعیین مراحل سرطان پستان

در این مرحله یکی از این شرایط اتفاق می‌افتد: توموری وجود ندارد یا اندازه‌ی آن کوچک است. بین ۴ تا ۹ گره‌ی لنفاوی مجاور بافت سرطانی آلوده شده‌اند، یا توده تشکیل شده در بافت سینه بیشتر از ۵ سانتی‌متر قطر دارد. همچنین خوشه‌های کوچکی از سلول‌های سرطانی که ۲/۰ تا ۲ میلی‌متری هستند در گره‌های لنفاوی دیده می‌شوند. در موقعیت سوم نیز توده بزرگ‌تر از ۵ سانتی‌متر شده است و سلول‌های سرطانی به گره‌های لنفاوی بازو و قفسه سینه نیز منتقل شده‌اند.

مرحله ۳B

اندازه‌ی تومور می‌تواند به هر میزانی باشد اما سرطان به دیواره‌ی قفسه سینه یا پوست سینه نیز منتقل شده است. این نواحی متورم و ملتهب هستند.

مرحله ۳C | مراحل بیماری سرطان سینه

ممکن است در این مرحله یکی از این موارد ایجاد شود: توموری در سینه قابل ردیابی نباشد یا در هر اندازه‌ای باشد اما سرطان به دیواره‌ی سرطان سینه و پوست سینه انتقال پیدا کرده باشد و علائم آن قابل ردیابی باشند. همچنین سلول‌های سرطانی به بیش از ده گره لنفاوی رسیده باشند، یا توموری در سینه یافت نشود اما گره‌های لنفاوی نواحی شانه‌ها و ترقوه نیز آلوده به سلول‌های سرطانی شده باشند. در حالت سوم امکان دارد توموری در بافت سینه یافت نشود یا اندازه‌ی تومور کوچک باشد اما گره‌های لنفاوی بازوها و قفسه سینه به سلول‌های سرطانی آلوده شده باشند.

درمان سرطان پستان در مرحله سوم

در مرحله ۳C گفته می‌شود سرطان قابل عمل یا غیرقابل عمل است. واژه‌ی غیرقابل عمل به معنای غیرقابل درمان نیست. اگر پزشکتان از این واژه استفاده کرد، بدین معنا است که انجام جراحی برای از بین بردن سرطان پستان کافی نیست. بلکه باید برخی از بافت‌های سالم نیز جدا شوند. همچنین این احتمال وجود دارد که ابتدا با کمک شیمی‌درمانی اندازه تومور و سلول‌های سرطانی کاهش پیدا کنند و سپس عمل جراحی انجام شود.
به طور کلی گزینه‌های درمانی مختلفی در مرحله سوم از سرطان پستان وجود دارند که ماستکتومی (جراحی خارج کردن کل بافت سینه)، پرتودرمانی، هورمون درمانی و شیمی‌درمانی از جمله‌ی درمان‌های رایج هستند. در مرحله سوم ترکیبی از انواع درمان‌ها در نظر گرفته می‌شود.

نشانه‌های مرحله سوم سرطان پستان

در مرحله سوم سرطان پستان، ممکن است فرد با لمس پستان‌ها بتواند وجود توده را در بافت سینه‌ها احساس کند. همچنین امکان دارد ناحیه‌ی سینه دچار درد شود، سر پستان به سمت داخل بازگردد و پوست بافت سینه ملتهب و متورم شود. در صورت مشاهده این نشانه‌ها نیاز است سریعاً به پزشک مراجعه کنید:

• تغییر در پوست ناحیه سینه (التهاب، قرمز شدن یا ایجاد شدن تغییرات قابل مشاهده)
• افزایش اندازه یا تغییر شکل سینه
• تغییر در ظاهر سر پستان‌ها
• وجود ترشحات پستانی
• درد کلی در ناحیه سینه

مرحله چهارم سرطان پستان

زمانی سرطان پستان به مرحله چهارم می‌رسد که سلول‌های سرطانی به مناطق دیگر بدن مانند مغز، استخوان‌ها، ریه و کبد نیز منتقل شده باشند. همچنین غدد لنفاوی زیر بغل و قسمت های دور و نزدیک بافت پستان را درگیر می کند. به مرحله چهارم این عارضه، سرطان متاستازیک پستان نیز گفته می‌شود. با وجود اینکه مرحله چهارم سرطان پستان قابل درمان نیست، اما می‌توان آن را کنترل کرد. هزینه‌های کنترل‌کننده برای این مرحله از سرطان متعدد هستند و بستگی به نظر پزشک و ترجیحات شخصی فرد دارند.

نشانه‌های مرحله چهارم سرطان پستان

در مرحله چهارم سرطان سینه معمولاً علائم غیرعادی مختلفی در بدن فرد ایجاد می‌شود. علائم سرطان پستان در این مرحله شامل این موارد هستند:

• احساس شدن یک توده یا تومور در سینه
• ملتهب شدن تمام سینه
• وجود ضایعات پوستی در سر پستان یا بافت سینه
• به درون برگشتن سر پستان
• ملتهب شدن گره‌های لنفاوی زیر بغل

درجه بندی سرطان سینه

میزان پیشرفت و بدخیمی سلول های سرطانی را با درجه بندی یا گرید عنوان می کنند. زمانی که سلول های سرطانی از پستان گرفته می شوند و در آزمایشگاه بررسی می شوند ، درجه بندی می شوند . درجه بندی بستگی به شباهت سلول های سرطانی به سلول های طبیعی دارد. درجه برای کمک به پیش‌بینی نتیجه شما (پیش‌آگهی) و درک اینکه کدام درمان ممکن است بهترین کار را انجام دهد استفاده می‌شود.

1. گرید یک : بدخیم بودن بیماری و تقسیم سلول های سرطانی در این حالت کم است.
2. گرید دو :میزان بدخیم بودن و پیشرفت سلول های سرطانی متوسط است .
3. گرید سه : بیماری در این حالت به شدت بدخیم است.

آیا مشاهده تومور نشان‌دهنده ابتلا به سرطان پستان است؟

تومورها می‌توانند یکی از نشانه‌های ابتلای فرد به سرطان پستان باشند. اما این امکان وجود دارد که سرطان پستان حتی در مرحله‌های پیشرفته موجب ایجاد شدن توده نشود یا اینکه توده‌های ایجاد شده سرطانی نباشند. واقعیت این است که ایجاد شدن توده‌ها می‌توانند به علت وجود عارضه‌ها و بیماری‌های مختلف اتفاق بیفتند. هشتاد درصد از توده‌هایی که در بافت سینه‌ها دیده می‌شوند سرطانی و بدخیم نیستند. با این حال، تفاوت توده‌های بی‌خطر از تومورهای سرطانی تنها با انجام آزمایش‌های پیشرفته‌ی پزشکی ممکن است. بنابراین اگر وجود توده‌ای را در بافت پستانتان احساس کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

نقش تغذیه و ورزش در مراحل ابتلا به سرطان پستان

پیش گرفتن سبک زندگی سالم، در مرحله‌ی اول برای جلوگیری از مبتلا شدن به سرطان سینه ضرورت دارد. اگر فرد به این عارضه مبتلا شد نیز می‌توان با برگزیدن عادت‌های کمک‌کننده به سلامتی روند درمان و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. سالم زندگی کردن به مبتلایان کمک می‌کند کمتر دچار عوارض بیماری شوند. همچنین روحیه بالا وسطح انرژی و احساس شادکامی بیشتری خواهند داشت. یکی از دلایلی که امروزه بسیاری از افراد به سرطان مبتلا می شوند، رژیم غذایی نادرست است. بنابراین ورزش کردن و داشتن تغذیه مناسب در دوره‌ی بیماری، برای فرد مزیت‌های مختلفی به همراه دارد. بهترین غذاهای ضد سرطان سینه می تواند شامل: میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل باشد.

اگر به پزشک فوق تخصص پستان دسترسی ندارید می‌توانید از طریق وب‌اپلیکیشن دایره سلامت سوالتان را مطرح کنید تا پزشک‌های فلوشیپ فوق‌تخصص پستان به سوالات شما پاسخ بدهند.